Intro / algemeen
In de vleeswarenindustrie wordt gewerkt met diverse vleesverwerkingmachines en vleessnijmachines.
Links
Risico
Er zijn veiligheidsrisico's bij vleesverwerkingmachines zoals gegrepen worden door of in contact komen met draaiende delen.
Bij het werken bij of aan vleesverwerkingmachines is een goede werkhouding van belang zodat de lichamelijke belasting wordt beperkt.
Er is gevaar voor verbranding aan hete onderdelen of warmtemedium van gaarovens en t.g.v. koudemiddel van stikstoftunnels.
Eisen
Eisen aan specifieke vleesverwerkingmachines:
- voor eisen aan de cirkelzaag/zaagtafel: zie richtlijn cirkelzaag/zaagtafel
- voor eisen aan de cutter: zie richtlijn cutter
- voor eisen aan de lintzaag: zie richtlijn lintzaag
- voor eisen aan de vliesmachine vleeswolf / gehaktmachine elektrische vleesvermalser / repensnijder breekmachine guillotine kuip- en spiraalmenger, coloïdmolen: zie richtlijn voorbereiding
Eisen t.a.v. de veiligheid van vleesverwerkingmachines zijn:
- het bedieningssysteem van de machine is veilig en voldoet aan Arbobesluit artikel 7.13 en NEN-EN 954-1. Er mag alleen gewerkt worden met vleesverwerkingsmachines die CE-gemarkeerd zijn.
- De vleesverwerkingsmachines zijn zodanig ontworpen, dat de schoonmaak ervan veilig kan worden uitgevoerd;
- In het onderhoudbeheerssysteem van de technische dienst is een regelmatige controle opgenomen van de beveiligingsmiddelen van vleesverwerkingsmachines; De frequentie is afhankelijk van de risico’s, de opgedane ervaringen en de kwaliteit van het beveiligingsmiddel, Op grond van een risico-analyse kan de frequentie variëren van dagelijks tot maximaal eens per jaar.
- Het bedienend personeel dient herhaaldelijk op de hoogte te worden gebracht van alle risico's;
- Op naleving van de veiligheidsvoorschriften dient te worden toegezien. Waar nodig worden passende maatregelen getroffen.
- De algemene richtlijn Aanpak machineveiligheid wordt gevolgd.
Enkele vereisten daaruit zijn:
- een bedieningssysteem bevindt zich zoveel mogelijk buiten de gevaarlijke zone van het arbeidsmiddel;
- het inwerkingstellen van de band of baan kan alleen plaatsvinden door een opzettelijke handeling aan het bedieningssysteem;
- de apparatuur dient zodanig opgesteld en afgeschermd te zijn dat het gevaar voor in contact komen met bewegende delen wordt voorkomen;
- bewegende delen waarmee men toch in aanraking kan komen, dienen afgeschermd en beveiligd te zijn. Uitstekende delen, scherpe hoeken en randen dienen zoveel mogelijk te worden voorkomen;
- Om bij reparatie/onderhoud van de machine veilig te stellen wordt de zogeheten ‘Lock Out Tag Out-Try Out procedure’ gehanteerd: Iedere machine is voorzien van een werkschakelaar, ofwel scheider, met indien mogelijk, een slot voor vergrendeling. Bij reparatie en/of onderhoud van de machine dient de werkschakelaar vergrendeld te worden met een slot dat, niet door derden te openen is . Ook is een procedure opgesteld en bekend gemaakt, waarin is aangegeven wanneer en door wie de werkschakelaar omgezet kan worden. Doorgaans is daarin vastgelegd dat de sleutel van de werkschakelaar alleen in het bezit is van de personen die op dat moment de onderhoud- of reparatiewerkzaamheden verrichten;
- Als het technisch niet mogelijk is om de werkschakelaar te voorzien van een slot ter vergrendeling, wordt er bij onderhoud of reparatie een duidelijk zichtbaar label of bord “Niet schakelen’ bij de werkschakelaar geplaatst.
Eisen aan de vleessnijmachines zijn:
- de machine is voorzien van aandruk- en vasthoudklemmen;
- de machine is verder voorzien van een bescherming van het snijmes.
- Een snijmachine, waarbij handmatig producten worden doorgevoerd is voorzien van twee in serie geschakelde dubbele drukschakelaars (bv. buik- met knieschakelaar) en een remmotor.
Eisen t.a.v. clippers
Clippers werken op hoge snelheid: een stuk darm wordt automatisch gevuld, afgestopt met een clip en vervolgens afgeknipt en verder getransporteerd. Het gevaar zit hem met name in de messen/scharen, die een (deel van de) vinger kunnen afknippen.
- Voorkom het handmatig uitvoeren van geclipte producten door waar mogelijk de uitvoerzijde te automatiseren (bijvoorbeeld door lopende bandjes).
- De messen / bewegende onderdelen moeten afgeschermd, waarbij rekening gehouden wordt met de minimale veiligheidsafstanden. volgens NEN-EN-ISO 13857 en NEN-EN 349
- De machine dient voorzien te zijn van automatische beveiligingen bij het openen van de machine (bijvoorbeeld voor het plaatsen van nieuwe darmen), zodat de scharen niet plotseling gaan werken.
Eisen t.a.v. de ergonomie van de vleesverwerkingmachines zijn:
- bedieningsgemak en bedieningsmiddelen: handelingen vinden in een zo logische en vloeiende volgorde plaats als mogelijk;
- het instellen, bedienen, vullen, ombouwen, schoonmaken en onderhouden van de machine gebeurt zo eenvoudig en op ergonomisch verantwoorde wijze als mogelijk (werkhoogte, reikwijdte, been- en voetruimte);
- de werkplek is zo ingericht dat veilig kan worden gewerkt: zo ruim van afmetingen en gemakkelijk bereikbaar als mogelijk;
- de in- en afvoerhoogte voor producten is zodanig dat zomin mogelijk ongunstige tilsituaties ontstaan;
- voor de machine zijn, indien mogelijk passende tilhulpmiddelen beschikbaar (bijvoorbeeld een hefinstallatie); zie de richtlijn hef-kiepinstallatie.
- als het de geluidsniveaus die de machine produceert meer is dan 80 dB(A) zijn passende maatregelen getroffen om de overdracht van het geluid te verminderen of om werknemers te beschermen. Nieuw aan te schaffen vleesverwerkingsmachines dienen een geluidsniveau te hebben dat lager ligt dan 80 dB(A);
- de machine zorgt voor zo min mogelijk lichaamstrillingen;
Wensen
- Werkzaamheden aan de band kunnen bij voorkeur zowel staand en indien mogelijk ook zittend worden uitgevoerd.
- Langdurig in dezelfde positie staan aan de machine wordt zoveel mogelijk voorkomen.
- Ongunstige tilsituaties worden zoveel mogelijk vermeden.