Risico
Medewerkers die onder invloed van alcohol, drugs of medicijnen aan het werk zijn, kunnen een veiligheidsrisico zijn voor zichzelf en voor anderen. Bovendien tast overmatig gebruik de gezondheid van de medewerkers aan.
Eisen
Stel een alcohol, drugs en medicijnenbeleid in uw bedrijf op, dat gebaseerd is op de vier pijlers uit het Handboek Alcohol en Werk (NIGZ 2007)
- Huisregels
- Voorlichting en scholing
- Begeleiding van werknemers met alcohol- of drugsproblemen
- En eventueel: disciplinaire maatregelen of sancties
Deze onderdelen worden hieronder verder uitgewerkt:
Huisregels
- Leg vast dat medewerkers die medicijnen gebruiken die de rijvaardigheid beïnvloeden (herkenbaar aan een gele sticker op het medicijn) met de bedrijfsarts bespreken welke taken ze al dan niet in hun werk kunnen uitvoeren, tijdens en na de periode dat ze die medicijnen innemen. Dit geldt alleen voor medewerkers die werkzaamheden verrichten die gevaar op kunnen leveren voor zichzelf en/of voor anderen.
(NB De Autoriteit Persoonsgegevens staat niet toe dat in de regeling is opgenomen dat werknemers hun medicijngebruik met hun leidinggevende of andere bedrijfsfunctionarissen bespreken)
- Leg vast hoe u bedrijf staat tegenover het gebruik van alcohol- en drugs. Werk uit wat in uw bedrijf al dan niet acceptabel is. Daarbij zijn meerdere keuzes mogelijk. Bijvoorbeeld bij alcohol: zero tolerance of een alcoholpromillage van 0,2 of 0,5.
- Zorg dat u een gelijke behandeling kiest voor alle lagen in uw bedrijf. Leg ook vast hoe u met alcoholgebruik omgaat bij bedrijfsfeesten, recepties, zakenlunches, kerstviering, cursussen e.d.
- In de sectoren vlees en vleeswaren zijn geen alcohol- of drugstesten toegestaan, ook niet individuele testen als er een concreet vermoeden is dat een werknemer onder invloed is. Dit sluit aan bij de per maart 2019 gewijzigde zienswijze van de Autoriteit Persoonsgegevens.
- Huisregels rond alcohol, drugs en medicijnen kunnen pas in werking treden nadat medewerkers daarover doeltreffend zijn voorgelicht.
Voorlichting en scholing
- Als u een alcohol-, drugs,- en medicijn beleid heeft opgesteld, is het zaak om de medewerkers daarover voor te lichten, met name over de huisregels.
- Als er signalen zijn dat er medewerkers zijn met alcohol- en drugsproblemen, geef dan instructie aan uw leidinggevenden hoe signalen daarvan op te pikken en ook hoe daarmee om te gaan.
- Overweeg dan ook preventieve voorlichting over de risico’s van alcohol en drugs in het werk.
Begeleiding van werknemers met alcohol- en drugsproblemen
- Als een medewerker op het werk signalen heeft afgegeven dat hij/zij een alcohol- en drugsprobleem heeft (bv door veranderingen in uiterlijke kenmerken, veranderingen in gedrag, wijziging in werkprestaties, testresultaten, betrapping op heterdaad) is de eerste lijn dat hulp wordt aangeboden. Daarbij zal maatwerk moeten worden geleverd, afhankelijk van de problematiek en ook van de opstelling van het bedrijf. Begeleiding kan bijvoorbeeld bestaan uit een begeleidend gesprek, doorverwijzing naar een professionele hulpverlener, naar bedrijfsmaatschappelijk werk of arbodienst, aanbieden van coaching etc. Of een combinatie van deze mogelijkheden.
Sancties
- Er kan alleen voor een sanctiebeleid worden gekozen als dat met instemming van de OR of PVT is vastgesteld.
- Disciplinaire maatregelen of sancties zijn een laatste stap. In eerste instantie dient de inzet gericht te zijn op ondersteuning en begeleiding. Pas als een werknemer met alcohol- of drugsproblemen op het werk de medewerking aan zijn behandeling weigert of onvoldoende daaraan meewerkt, kan er sprake zijn van een disciplinaire maatregel of sanctie. Uiteraard kunnen eerder wel passende maatregelen nodig zijn om veiligheidsrisico’s op het werk door geconstateerde alcohol- en drugsproblemen te voorkomen.
- In het geval dat er voor een sanctiebeleid is gekozen, wordt duidelijk vastgelegd welke sanctiemaatregelen wanneer kunnen worden getroffen. Deze maatregelen zijn in overeenstemming met eventuele andere sancties in het bedrijf.
- Het invoeren, wijzigen of intrekken van een alcohol-, drugs-, en medicijnbeleid kan alleen na instemming van de OR of PVT.
- Spreek af dat maximaal iedere twee jaar het alcohol-, drugs-, en medicijnbeleid wordt geëvalueerd en leg vast hoe dat plaatsvindt. Pas op grond van de evaluaties het beleid waar nodig aan.
Wensen
- Laat u bij het opstellen van een alcohol-, drugs-, en medicijnbeleid bijstaan door een deskundige externe partij.
- Maak het beleid inzake alcohol, drugs en medicijnen onderdeel van een breder gezondheidsbeleid.