Wet Huis voor klokkenluiders

De Wet Huis voor Klokkenluiders (kortweg HvK) is op 1 juli 2016 in werking getreden. De Wet beoogt werknemers te beschermen die maatschappelijke misstanden willen melden. Hiervoor is een onafhankelijke organisatie in het leven geroepen om mogelijke misstanden te onderzoeken.

De Wet HvK is op alle werkgevers in de publieke en de private sector van toepassing en heeft betrekking op (vermoedens van) misstanden waarbij het maatschappelijk belang in het geding is. Het Huis voor Klokkenluiders is opgericht als zelfstandig bestuursorgaan en heeft twee “afdelingen”: advies en onderzoek. Elke werknemer of ambtenaar kan aankloppen bij het Huis voor advies of om een misstand te melden, waarna vervolgens onderzoek verricht kan worden. De Wet HvK geldt ook voor zzp’ers, stagiaires, vrijwilligers én flexwerkers.

Elke werkgever waar in de regel minstens 50 personen werkzaam zijn, moet een procedure vaststellen hoe wordt omgegaan met meldingen van misstanden; een interne klokkenluidersregeling. Voor het bepalen van de grens van 50 personen worden flexkrachten meegeteld bij de organisatie waar ze in dienst zijn, het uitzendbureau.

Alle werknemers moeten een schriftelijke of elektronische opgave krijgen van de klokkenluidersprocedure of klokkenluidersregeling. Daarbij moet de werknemer ook geïnformeerd worden onder welke omstandigheden een misstand extern gemeld kan worden en dat de klokkenluider die een melding doet, rechtsbescherming geniet.

Hiernaast is een nieuw artikel in het Burgerlijk Wetboek (BW) in het leven geroepen, art. 7:658c BW. Dat artikel bepaalt dat een klokkenluider die te goeder trouw een misstand meldt, niet benadeeld mag worden. De klokkenluider is niet alleen beschermd tegen ontslag, maar tegen elke vorm van benadeling. Dat ziet bijvoorbeeld op overplaatsing, degradatie, aanpassing arbeidsvoorwaarden of andersoortige benadeling.

De werknemer die een misstand vermoedt, dient dat eerst intern te melden. Overigens geldt de extra rechtsbescherming alleen als de werknemer te goeder trouw was en alle formele en materiële procedures heeft gevolgd. Hangt de werknemer zijn vermoedens direct aan de grote klok, zonder het (eerst) op de juiste wijze te melden, dan wordt die werknemer niet beschermd.

Pas als de interne klokkenluidersprocedure is doorlopen, kan de werknemer zich melden bij het Huis voor Klokkenluiders en vragen om onderzoek te verrichten. De informatie die aan het HvK wordt verstrekt is niet openbaar toegankelijk.

Overigens kan een werknemer zich al wel eerder melden bij het HvK, maar dan alleen om advies te vragen.