Intro / algemeen

Meestal leggen producten een bepaalde weg af binnen het bedrijf voordat ze kunnen worden opgeslagen en geleverd. Hiervoor worden transportmiddelen gebruikt. Hijs- en hefwerktuigen dienen volgens de wettelijke voorschriften te worden uitgerust en gebruikt. Voorbeelden van hijs- en hefwerktuigen zijn hijskranen, bovenloopkranen, takels, elektrische pallettrucks, heftrucks, reachtrucks en autolaadkranen. 

Links

Risico

Aan transport en opslag kleven diverse veiligheidsrisico's. Bekende risico's zijn het aangereden worden, het omvallen van lasten en het gevaar van bekneld raken, bijv. onder een kantelende heftruck.

Eisen

Eisen voor een heftruck zijn:  

• de heftruck beschikt over een CE-markering;
• de heftruck heeft een deugdelijke veiligheidskooi;
• vorkstanden van heftrucks dienen deugdelijk te zijn geborgd tegen ongewild verschuiven of loslaten. Bij heftrucks moet het vorkenbord aan weerszijden zijn voorzien van een eindaanslag om te voorkomen dat de vorken ongewild van het vorkenbord kunnen schuiven;
• een heftruck dient te zijn voorzien van een goed werkende claxon en een stroomverbreker;
• de heftruck is voorzien van een werklastdiagram, waarop de chauffeur eenvoudig kan zien welke lasten met de heftruck veilig en verantwoord vervoerd kunnen worden;
• dagelijks wordt de heftruck voor gebruik door de chauffeur gecontroleerd, met name de kwaliteit van de banden en de werking van de remmen, handrem en claxon;
• de heftruck is voorzien van een achteruitrijdsignaal, dat omstanders attendeert op het naderen van de heftruck. Als regelmatig achteruit wordt gereden is de heftruck ook voorzien van achteruitkijkspiegels;
• de snelheid van de heftruck moet afgestemd zijn op de omgeving. Bij massieve banden is de maximumsnelheid 6 km per/uur, bij luchtbanden is deze 16 km per uur, bij achteruitrijden is de maximumsnelheid stapsgewijs; De heftruck is voorzien van een snelheidsbegrenzer;
• er is een schriftelijk verbod op het meerijden en heffen van personen;
• het kantelgevaar van heftrucks ingedamd. Er zijn afdoende maatregelen getroffen bij hellende vloeren, hoogteverschillen en ongelijke bestrating;
• de zitplaats van de heftruck dient voorzien te zijn van een veiligheidsgordel waardoor de chauffeur beschermd wordt bij het onverhoopt kantelen van de heftruck;  Als alternatief kunnen ook CE-gemarkeerde veiligheidsdeurtjes overwogen worden (Pilot Protectors). Die hebben als nadeel dat ze geen veiligheid bij meer dan 90° kantelen en kunnen dus alleen op basis van een risico-analyse worden toegepast.;
• er dient een schriftelijk onderhoudsplan te zijn voor de heftruck; Onderhoud wordt vastgelegd in een onderhoudsboek;
• jaarlijks vindt een keuring van de heftruck plaats;
• er wordt in een overdekte ruimte niet met dieseltrucks of gastrucks gereden, alleen met elektrotrucks. Alleen bij uitzondering kan gekozen worden om gastrucks te gebruiken: bij het verplaatsen van zware lasten die het hefvermogen van elektrotrucks te boven gaan. Denk bijvoorbeeld aan het verplaatsen van productiemachines of gebouwdelen.
• er is een verkeersplan opgesteld -dat afgestemd is op de risico’s in het bedrijf- met zoveel mogelijk scheiding van loop- en rijpaden;
• de chauffeur moet opgeleid zijn voor het besturen van een heftruck en moet in het bezit zijn van een heftruckcertificaat. Werknemers die incidenteel een heftruck besturen dienen een dagopleiding met goed gevolg afgesloten te hebben. Werknemers die in het werk regelmatig met heftrucks rijden dienen een meerdaagse training met goed gevolg te hebben afgesloten. In beide trainingen zijn ondermeer als onderdelen opgenomen:
  1.     dagelijkse inspectie van de heftruck
  2.     rijvaardigheid
  3.     veilig en gezond rijden en heffen
• werkzaamheden rondom de accu’s en batterijen van de heftruck worden overgelaten aan daartoe bevoegde personen in het bedrijf. Daarbij gaat het om opladen, bijvullen en vervangen;
• de chauffeur dient veiligheidsschoenen te dragen.

Eisen aan een bemande elektrische pallettruck zijn:

• pallettrucks die zijn aangeschaft na 1995, zijn voorzien van een CE-markering, en een conformiteitsverklaring;
• de vorkstanden van elektrische pallettrucks dienen deugdelijk te zijn geborgd tegen ongewild verschuiven of loslaten. Bij elektrische pallettrucks moet het vorkenbord aan weerszijden zijn voorzien van een eindaanslag om te voorkomen dat de vorken ongewild van het vorkenbord kunnen schuiven;
• de breedte en lengte van de vorken is goed afgestemd op de afmetingen van de pallets;
• een elektrische pallettruck dient te zijn voorzien van een goed werkende claxon, handrem, noodstop, een stroomverbreker en een omkeerknop (belly button) voor noodsituaties;
• de elektrische pallettruck is voorzien van een werklastdiagram, waarop de chauffeur eenvoudig kan zien welke lasten met de pallettruck veilig en verantwoord vervoerd kunnen worden;
• dagelijks wordt de pallettruck voor gebruik door de chauffeur gecontroleerd, met name de kwaliteit van de banden en de werking van de remmen, handrem en claxon;
• de snelheid van de elektrische pallettruck moet afgestemd zijn op de omgeving. Bij massieve banden is de maximumsnelheid 6 km per/uur, bij luchtbanden is deze 16 km per uur. De elektrische pallettruck is voorzien van een snelheidsbegrenzer;
• er is een schriftelijk verbod op het meerijden en heffen van personen;
• het kantelgevaar van elektrische pallettrucks ingedamd. Er zijn afdoende maatregelen getroffen bij hellende vloeren, hoogteverschillen en ongelijke bestrating;
• er dient een schriftelijk onderhoudsplan te zijn voor de elektrische pallettruck; Onderhoud wordt vastgelegd in een onderhoudsboek;
• jaarlijks vindt een keuring van de pallettruck plaats;
• er is een verkeersplan opgesteld dat afgestemd is op de risico’s in het bedrijf- met zoveel mogelijk scheiding van loop- en rijpaden;
• elke chauffeur moet aantoonbaar zijn opgeleid voor het besturen van een elektrische pallettruck. In de training wordt ondermeer aandacht besteed aan;
  • dagelijkse inspectie van de pallettruck
  • rijvaardigheid
  • veilig en gezond rijden en heffen
• in overleg met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging wordt de inhoud, duur en frequentie van deze training vastgesteld;
• werkzaamheden rondom de accu’s en batterijen worden overgelaten aan daartoe bevoegde personen in het bedrijf. Daarbij gaat het om opladen, bijvullen en vervangen;
• de chauffeur dient veiligheidsschoenen te dragen.

Eisen voor hijsmiddelen zijn: 

• hef- en hijsmiddelen moeten jaarlijks door een externe deskundige gekeurd worden en dit moet op het middel zichtbaar zijn;
• bij de hef- en hijsmiddelen is een Nederlandstalige gebruiksaanwijzing aanwezig
• de hef- en hijsmiddelen die zijn aangeschaft na 1995, zijn voorzien van een CE-markering, en een conformiteitsverklaring;
• om overbelasting te voorkomen dient op het hijswerktuig de veilige werkbelasting duidelijk zichtbaar en onuitwisbaar te worden aangegeven;
• kabels, hijskettingen en stroppen mogen niet zwaarder worden belast dan een veilig gebruik toelaat. Om een veilig gebruik te waarborgen, dienen kettingen regelmatig onderzocht en periodiek beproefd te worden;
• kettingwerk, stroppen, hijsbanden die slijtage, vervorming, breuk en insnijding, slechte splitsen en dergelijke vertonen, mogen niet worden gebruikt;
• de maximum werklast dient duidelijk en onuitwisbaar op hijsgereedschappen zoals kettingen en kettingwerk, staaldraad, stroppen, hijsbanden, jukken, grijpers en dergelijke te worden aangebracht;
• kettingwerk moet zo dikwijls als nodig voor de waarborg van een veilig gebruik worden onderzocht en met een voldoende trekkracht worden beproefd door een deskundige (hiervan moet een certificaat worden overlegd);
• kennis over het juiste gebruik door een daartoe bevoegde medewerker.

Eisen aan een acculaadruimte zijn:

• Het tillen van accu's gebeurt met hulpmiddelen en deze zijn veilig (bij het verplaatsen maakt de accu geen onverwachte beweging, kan niet vallen e.d.).
• Als met accuvloeistoffen wordt gewerkt (o.a. zuurgraadbepaling of bijvullen) dan zijn hiervoor zuurbestendige werkkleding, een gelaatschermscherm of beschermende bril en zuurbestendige handschoenen ter beschikking en deze worden ook gebruikt. Daarnaast moet in de onmiddellijke nabijheid een oogdouche/oogspoelfles beschikbaar zijn.
  Deze bovenstaande maatregelen en voorzieningen zijn niet nodig als met onderhoudsvrije accu’s wordt gewerkt.
• De ruimte waarin accu's worden geladen is voldoende geventileerd. Omdat waterstofgas dat bij het laden vrijkomt lichter is dan lucht, is het met name van belang om ophoping van gas onder het plafond te voorkomen:
  • De acculaadruimte is het beste te ventileren met natuurlijke ventilatie. Gebruik indien nodig geforceerde ventilatie;
  • Voor de afvoer van vervuilde lucht naar buiten moeten de openingen zo hoog mogelijk zitten;
  • Voor de aanvoer van verse lucht moeten de openingen zo laag mogelijk zitten;
  • Voorkom hoeken in het plafond die niet door de ventilatiestroom worden bereikt.
  • De ventilatie van een accuruimte moet zodanig zijn, dat een concentratie van 4% waterstofgas met vijfvoudige zekerheid niet kan worden bereikt. Een installatietechnisch deskundige kan vrij eenvoudig berekenen welke ventilatiecapaciteit nodig is.
  • Ook mogen er geen ontstekingsbronnen in de directe omgeving zijn:
    • Er geldt een verbod op roken en open vuur in de directe omgeving.
    • Waar nodig is de elektrische installatie (ook de verlichting) explosieveilig uitgevoerd en er wordt vonkvrij gereedschap gebruikt.
    • Hang in dat geval passende waarschuwingsborden op.

Eisen aan een opleiding voor een chauffeur van een heftruck of reachtruck zijn:

• De chauffeur moet opgeleid zijn voor het besturen van de (hef)truck. Aangezien er van overheidswege geen toezicht meer is op certificering van opleidingen voor intern transport, is het aan de werkgever om te borgen dat medewerkers die met interne transportmiddelen werken daartoe voldoende zijn opgeleid:
  o    per bedrijf is vastgelegd wie verantwoordelijk zijn voor het ‘toestaan van gebruik’ van deze aangedreven mobiele arbeidsmiddelen. Het uitgangspunt daarbij is alleen voldoende opgeleide en geïnstrueerde gebruikers de transportmiddelen mogen bedienen.
  o    Voor alle aangedreven interne transportmiddelen die bij gebruik gevaar kunnen opleveren is vastgesteld aan welke voorwaarden een gebruiker moet voldoen om er mee te mogen werken. Die voorwaarden zijn mede afhankelijk van de specifieke kenmerken van het bedrijf. Het ‘beschikken over een certificaat’ is als voorwaarde niet voldoende.
  o    Voor het gebruiken van een (hef)truck geldt als minimumvereiste dat de persoon een bij de specifieke taken passende opleiding en instructie heeft gehad en de vaardigheden ook op voldoende niveau heeft gehouden. Na minimaal 5 jaar wordt deze training herhaald of opgefrist. Bij deze opleidingen komen zowel de benodigde kennis als de benodigde praktische vaardigheden aan de orde.
  o    Naast de vaardigheid om goed met het transportmiddel te kunnen rijden en heffen maken de volgende onderdelen ook deel uit van de opleiding en/of instructie: 
  - dagelijkse inspectie van de truck;
  - veilig werken;
  - inspelen op omgevingsfactoren.
  o    Voordat een medewerker voor het eerst, of voor het eerst in geruime tijd met een heftruck of reachtruck gaat werken, wordt beoordeeld of hij/zij voldoende bekwaam is. 
  o    Periodiek (minstens eens per 3 jaar) wordt het (veilig) rijden van een chauffeur van aangedreven transportmiddelen beoordeeld.
  o    Jongeren onder de 18 mogen geen heftruck of reachtruck besturen. 

Eisen aan een opleiding voor een chauffeur van een elektrische pallettruck (EPT) zijn:

• De opleidingseisen voor een chauffeur van een EPT waarbij de chauffeur niet meeloopt maar op het voertuig zit of staat, zijn gelijk aan de bovenstaande opleidingseisen bij de heftruck en reachtruck.
• Jongeren onder de 18 mogen geen EPT besturen waarbij de chauffeur zit.
• Elke chauffeur moet aantoonbaar zijn opgeleid/geïnstrueerd voor het besturen van een elektrische pallettruck waarbij de medewerker meeloopt. In de training/instructie wordt ondermeer aandacht besteed aan.
• dagelijkse inspectie van de pallettruck.
• rijvaardigheid.
• veilig en gezond rijden en heffen.

Eisen bij brand van Li-ION batterij in een interne transportmiddel zijn:

• Heftrucks, elektrische palletwagens en andere voertuigen voor intern transport worden steeds vaker aangedreven door lithium-ion (kortweg Li-ION) batterijen/accu’s in plaats van de traditionele loodzuur accu’s. De kans op brand is erg klein. In transportvoertuigen die op Li-ION batterijen draaien is namelijk bewakings- en beveiligingselektronica ingebouwd die ingrijpt als oververhitting dreigt. Als er toch een brand ontstaat in een transportvoertuig met een Li-ION batterij komen er giftige dampen vrij. Industriële Li-Ion accu’s (zoals in vorkheftrucks) zijn te groot en te veel ingepakt om in geval van brand met eigen blussers te kunnen blussen. Daarnaast bevatten dergelijke accu’s zuurstofverbindingen waardoor de brand niet geblust kan worden.
  o   Werk de aanpak van dit risico uit in het bedrijfsnoodplan. Elementen van die aanpak zijn:
        - Koppel de batterij meteen los van de oplader als er sprake is van rook of oververhitting tijdens het opladen.
        - Bel de brandweer en ontruim zonodig de hal waarin de rokende of brandende batterij zich bevindt.
   

Wensen

• Bij het rijden met een heftruck is aan te bevelen om te zorgen dat het uitzicht op de geheven last zo min mogelijk beperkt is.
• Voorzie de heftruck van een zogeheten ‘Blue Spot’, een blauw licht dat op de grond schijnt waardoor voetgangers gewaarschuwd worden voor een naderende heftruck.